Avukat, Politikacı,Yazar

Beria Onger

DOĞUM TARİHİ VE YERİ

1 Haziran 1921 Çanakkale

ÖLÜM TARİHİ VE YERİ

13 Şubat 2015 İstanbul

MEZARI

Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul

Avukat, politikacı, yazar Bakiye Beria Onger, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden  mezun oldu.

Yetmişli yıllarda emekçi kadınların örgütlenme çalışmalarında aktif rol oynadı.  3 Haziran 1975’te ilk  kitlesel  kadın örgütlenmesi  İlerici Kadınlar Derneği – İKD’nin kurucu üyesi oldu ve Genel Başkanlığı görevini yürüttü. İKD,  fabrikalarda, atölyelerde, gecekondu mahallelerinde, köylerde ve tarlalarda emekçi kadınları örgütlenmesinde önemli roller oynadı. Gecekondu mahallelerinde “Çocuklara Süt” Kampanyalarını ilk kez organize eden kuruluş oldu.

Beria Onger, elli bin üstünde okuyucuya ulaşan İKD’nin yayın organı Kadınların Sesi  dergisinin de kurucuları ve yöneticileri arasındaydı. 

Kadınların Sesi beş yıl boyunca düzenli olarak yayımlandı. Gazetenin mizanpajından baskısına kadar tüm hazırlığı, gönüllü İKD üyelerince yapılıyordu. Sahibi, İKD Genel Başkanı Beria Onger olan derginin yazı işleri müdürlüğünü 1-19. sayılarda Zuhal Meriç, 20-21. sayılarda Dora Küçükyalçın, 22. sayıdan 26 Ağustos 1980’de yayınlanan 62. ve son sayıya kadar da Berrin Uyar yaptı.

Bakiye Beria Onger 1979 Kısmî Senato Seçimlerinde Türkiye Komünist Partisi’nin desteklediği Bağımsız Aday statüsünde seçimlere katıldı, 22 000 oy almasına rağmen seçilemedi.

1983 yılında düzenlenen TKP 5. Kongresi sonrasında da TKP Merkezi Kadın Komitesi’nde çalışmalarını sürdürdü. 1990’lı yıllarda sağlık nedenleriyle aktif siyasi hayattan çekildi.

Beria Onger Cumhuriyet ve Akşam gazetelerinde yazıları çıktı.

İlerici Kadınlar Derneği kurucu üyesi ve 1975- 1979 arasında genel başkanı

Barış Derneği  kurucu üyesi ve ilk Merkez Yönetim Kurulu üyesi

Uluslararası Demokratik Kadınlar Federasyonu (Women’s İnternational Democratic Federation) delegeliği ve Yönetim Kurulu üyelikleri

Zuhal Meriç (Kadınların Sesi dergisi, 20. ve 21. sayıların yazıişleri müdürü), Dora Küçükyalçın (doktor, nöroloji ve psikiyatri uzmanı, Kadınların Sesi dergisi, 22. ve 26. sayıların yazıişleri müdürü), Berrin Uyar (Kadınların Sesi dergisi’nin 27. sayısından 1980’de yayınlanan 61. ve son sayısına kadar yazıişleri müdürü)…

Beria Onger 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi ardından hakkında tutuklama kararı çıkarılan Beria Onger, yaklaşık on bir yıl sürecek zorunlu bir politik göçmenlik yaşamına zorlandı.

12 Eylül Darbesi sonrası Barış Derneği  hakkında Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 141 ve 142. maddeleri uyarınca dava açıldı ve aralarında Beria Onger’in de bulunduğu dernek yöneticileri 27 Şubat 1982’de tutuklandılar. 17 Mayıs 1982 tarihinde dava açıldı. İddianamede, derneğin Sovyetler Birliği yanlısı olduğu, Türkiye’deki meşru düzene ve bu düzeni sağlayan ittifaklara, NATO’ya karşı olduğu, mevcut düzeni yıkarak yerine Marksist-Leninist bir düzen getirmeyi amaçladığı ileri sürülerek, sanıkların TCK’nin 141 ve 142. maddelerine göre cezalandırılmaları istendi. 

Derneğin kurucuları ve yöneticileri aynı yılın sonunda serbest bırakıldılar, 1991’e kadar uzayan mahkeme sürecinden sonra da beraat ettiler.

Bakiye Beria Onger Yoldaşımızı Kaybettik, tkp-online.org, 13. 2. 2015.

Beria Onger, tr.wikipedia.org

 

Anısını yaşatan çalışmalar

İlerici kadınlar Derneği, Beria Onger’in anısını yaşatmak için Beria Onger Kadın Akademisi’ni  kurdu.

Beria Onger (1965) Atatürk devrimi ve kadınlarımız, İlerici Kadınlar Derneği yayını.

Beria Onger (1967) Kadınların kurtuluşu, İleri Kadınlar Derneği Kitaplığı.

Ekim 1979 Senato Ara Seçimleri’nde İstanbul’da TKP’nin bağımsız adayı Bakiye Beria Onger’in Sultanahmet Mitingi’nin video kaydı.

14 Ekim 1979 ara seçimlerinde İstanbul Bağımsız Senatör Adayı Beria Onger’in seçim bildirisi: Alın Yazısı Değil…

Bakiye Beria Onger sayfasındaki bilgiler,  8 Nisan 2023 tarihinde H. Mualla Görkey tarafından yüklenmiştir.

Ek bilgi önerileriniz için: info@istanbulgendermuseum.org

Tohum ekenler, fide dikenler – Türkiye sol hareketi kadın+lar tarihi arşivine isim yükleme kuralı:

– Yaşayan kişiler, kendisiyle ilgili bilgileri ancak şahsen ekleyebilir.

– Vefat etmiş isimlerin bilgi girişi ise, konuya ilgi duyan herkes için mümkündür.

 İstanbul Toplumsal Cinsiyet Müzesi