DOĞUM TARİHİ VE YERİ
15 Temmuz 1944 İzmir
Öğretim üyesiyim. Sosyoloğum. Araştırmacıyım. Sosyal bilimler, eğitim, araştırma, aile içi şiddet ve kadına yönelik şiddet, kadın yoksulluğu ve barış konularında çalışıyorum.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyoloji Bölümünde lisans öğrenimimi (1968), Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Nüfus Dinamiği bölümünde yüksek lisansımı (1971) tamamladım. Londra Üniversitesi, London School of Economics and Political Science, Sosyoloji bölümünde doktora derecemi aldım (1977).
Üniversite öğrenimim döneminde sosyal toplumsal sorunlar, sosyal eşitsizlikler, akademik ve politik gündemimde yer almaya başladı. Yüksek lisans tezimde sosyal tabakalaşma ve sınıf yapısı üzerine çalıştım. Doktora tezimde ise Adana’da endüstri girişimcisi ve işçisi üzerine
bir örnek olan çalışmamı yaptım.
İmar İskan Bakanlığı Sosyal Araştırma Dairesinde, 1968-1969 yılları arasında kısa bir süre uzman olarak çalıştıktan sonra 1971 yılında Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsünde araştırma görevlisi olarak çalışmaya başladım. 1980 yılına değin burada doktor öğretim üyesi olarak devam ettim. Aynı yıl İstanbul İktisadi ve Ticari Bilimler Akademisi, Siyasi Bilimler Bölümü, Sosyoloji Kürsüsü’nde çalışmaya başladım.
1976’da İlerici Kadınlar Derneği-İKD ile ilişki kurdum ve 1980 yılına değin içinde yer aldım. İKD’de çok kapsamlı ve yoğun faaliyetler yürüttük. İKD Ankara Şubesi’nde Yönetim Kurulunda, Şube Başkanlığı görevim, derneğin çalışmalarının 1979 yılında Sıkıyönetim Komutanlığı tarafından durdurulmasına değin devam etti. Dernek faaliyetleri Sıkıyönetim Komutanlığınca durdurulmuş olmasına karşın bir araya gelmeyi sürdürdük. 1979 yılının Temmuz ayında, Ankara İKD olarak, İKD’lerin kapatılmasına karşın düzenlenen büyük yürüyüşte aktif rol üstlendik.
O yılın Sonbaharında ailece İstanbul’a göçtük ve orada iş bulup çalışmaya başladım. 12 Eylül Askeri Darbesi’nin ardından ülkemi terk etmek zorunda kaldım ve 1981-1993 yılları arasında Berlin’de mülteci olarak yaşadım. Orada Türkiyeli göçmen işçilerin örgütlenmesi olan Türkiyeliler Merkezi’nde çalıştım, dernekte kadın grubunun oluşmasına destek verdim. 1983 yılında Türkiyeli göçmen işçiler için bir süre Berlin’de çıkan Türkiye Postası‘nda bir yıl kadar çalıştım. Daha sonra Berlin Özgür Üniversitede, 1987-1992 yılları arasında “Yuva Çocuklarında İki dillilik” projesinde uzman araştırmacı olarak çalıştım.
Türkiye’ye döndükten sonra bir dönem ODTÜ’de ders verdim, daha sonra yarı zamanlı araştırma uzmanı olarak hem Veri Araştırma A.Ş’de hem de Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nde “Kadın İstihdamının Geliştirilmesi” projesinde çalıştım (1994-1999). Proje bitiminde Çankaya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesinde kadrolu öğretim üyesi olarak çalışmaya başladım ve 2014’e dek sürdürdüm. Aynı zamanda 2009-2012 yılları arasında üniversitenin Kadın Araştırma ve Uygulama Merkezi müdürlüğü görevini yürüttüm. Üniversitede Sosyoloji ve sosyal araştırma yöntemleri dersleri verdim. Kadın istihdamı, toplumsal tabakalaşma, vatandaşlık, yoksulluk, namus adına işlenen cinayetler, kadına yönelik ev içi şiddet ve ensest gibi konularda araştırmalar gerçekleştirdim ve yayınlar yaptım.
1990’lı yılların sonunda (2002’ye kadar) Uçan Süpürge‘nin kuruluşuna destek verdim, orada bir grup kadın olarak Uçan Haber gazetesini çıkardık.
Yaklaşık dokuz yıldır yaşamakta olduğum Foça’da 2015 yılındaki Suruç katliamından sonra bir grup kadın bir araya gelerek Foça Barış Kadınları inisyatifini oluşturduk. Sosyal medya üzerinden (facebook ve whatsapp) örgütlenerek çalışmalarımızı sürdürdük. Hala da devam ediyoruz.
İlerici Kadınlar Derneği-İKD, 1976-1980, üye, İKD Ankara Yönetim Kurulu Başkanı,
Türk Sosyal Bilimler Derneği, üye
Sosyoloji Derneği, üye
Nüfusbilim Derneği, üye, 2006-2008 arasında Yönetim Kurulu Başkanı
Belirtilmedi
Kovuşturmalar, hapis, sürgün
12 Eylül Askeri Darbesi’nden sonra ülkemi terk etmek zorunda kaldım ve 1981-1993 yılları arasında Almanya’da mülteci olarak yaşadım.
Filiz Gazi (2018). ‘Devletleşen’ babalar ve ensest, Gazete Duvar, (14. 12. 2020). (Erişim: 23. 04. 2023).
Mehmet Onur Yılmaz (2018). ‘Sultanın tek elması’ ve ailenin karanlık yüzü, Gazete Duvar, (o5. 07. 2018). (Erişim: 23. 04. 2023).
Kitaplar
(Alanur Çavlan ve Hanife Alievendioğulları ile birlikte) Filiz Kardam (2023). Ailenin Karanlık Yüzü: Ensest, Metis, İstanbul. (1. Baskı 2018)
(Necat Erder, Sezgin Tüzün, ve Ahmet Kardam ile birlikte) Filiz Kardam (1995). Türkiye’de Siyasi Partilerin Seçmenleri ve Sosyal Demokrasinin Toplumsal Tabanı, TÜSES, Ankara.
Filiz Kardam (Y. Akman, Ş. Bahar Özvarış ve Ş. Çağlar ile birlikte) (2000). Çocukluktan Genç Kızlığa Değişim, Veri Araştırma Yay., İstanbul.
Filiz Kardam (2006). Türkiye’de Namus Cinayetlerinin Dinamikleri, Koza yay., Ankara.
Akademik dergi makaleleri
Kardam, Filiz and K. Cengiz, Republican Citizenship in Turkey: Historical development, Perceptions and Practices, Middle Eastern Studies, Vol. 47, No.1, 151-165, 2011.
Kardam, F. and Emine Bademci, “Non-offending Mothers in Cases of Incest in Turkey. Views and Experiences of Professionals”, Journal of Familiy Violence April,2013.
Kardam, F., “Training for Empowerment in Turkish Women’s NGOs: Processes and Impact”, Kadın Araştırmaları Dergisi, 8, 2003. (Çalışma ayrıca, 21-23 Kasım 2001’de yapılan 7. Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi’nde sunulmuştur.)
Kardam, F. and G. Toksöz, “Gender Based Discrimination at Work in Turkey: A Cross-Sectoral Overview”, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Vol. 59, 151-172, 2004.
Kardam, F. ve İ. Yüksel, “Kadınların Yoksulluğu Yaşama Biçimleri: Yapabilirlik ve Yapabilirlikten Yoksunluk”, Nüfusbilim Dergisi, Vol.26, 45-72, 2004.
Ç. Bozbeyoğlu, Alanur, Koyuncu, Ece, Kardam, Filiz ve Altan Sungur, Ailenin Karanlık
Yüzü: Türkiye’de Ensest, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, Cilt 13, No 1. 1-37, 2010.
Kardam, Filiz and I. Yüksel Kaptanoğlu, Kadına Yönelik Şiddet Konusunda Erkeklerin
Görüşleri, Deneyimleri, Algıları- Men’s Thoughts, Experiences and Perceptions on
Violence Against Women, Kadın-Woman 2000, 10 (1). 51-71, 2011.
Bilimsel toplantılarda sunulan ve bildiri kitabında basılan bildiriler
Kardam, F. ve G.Toksöz, “Cumhuriyet’ten Günümüze Çalışma Yaşamı ve Kadınlar: Ayrımcılığın Değişen Boyutlarıyla”, International Conference on History of the Turkish Republic: a Reassessment, 10-12 December 1998, METU, Ankara.
Kardam, F. and I. Yüksel Alyanak, “How Women Experience and Cope with Poverty: Capabilities and Functionings”, IAFFE 2004 Conference on Feminist Economics, August 4-8, 2004, Oxford, London.
Kardam, F., “Kalıcılaşma Sürecinde İkinci Nesil Göçmenler”, İktisat Dergisi, Sayı 333, 11-30, Aralık 1992. (Bildiri olarak 3. Sosyal Bilimler Kongresi, Ankara, 1992’de sunulmuştur.)
Kalaycıoğlu, S., F. Kardam, S. Tüzün ve M. Ulusoy, “Türkiye için Sosyo-Ekonomik Statü Ölçütü Geliştirme Yönünde bir Yaklaşım”, Toplum ve Hekim, Cilt 13, Sayı 2, 126-137, Mart-Nisan 1998. (Bildiri olarak 5. Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi, Ankara, 1997’de ve Ulusal Nüfusbilim Konferansı, Ankara, 1997’de sunulmuştur.)
Atauz, A., F. Kardam ve G. Toksöz, “Kadın Araştırmalarında Yöntem Sorunu ve Kadın İstihdamının Geliştirilmesi: KİG Projesi Örneği”, İktisat Dergisi, Sayı 377, 16-25, Mart
(Bildiri olarak 3. Ulusal Nüfusbilim Konferansı, Ankara 1997’de sunulmuştur.)
Kardam, F ve İ. Yüksel Alyanak, “ Kadınların Yoksulluğu Yaşama Biçimleri: Yapabilirlik ve Yapabilirliği Yitirme Noktaları.” (Bildiri olarak 8. Sosyal Bilimler Kongresi, Ankara, Aralık 2003’de sunuldu ve yayınlandı.)
Kardam, F., “Namus Cinayetlerine Meşruiyet Sağlayan Algılama ve Yaklaşımlar”. (Bildiri olarak 2006 yılında Ankara’da yapılan Ankara Barosu Hukuk Kurultayı’nda sunulmuş ve 2006’da basılan kurultay kitabının 259-272. sayfalarında yer almıştır.)
Kardam, F. ve K. Cengiz, “Türkiye’de Cumhuriyetçi Vatandaşlık: Algılama, Davranışlar ve Gerilimler” (Bildiri olarak 2007’de Ankara’da yapılan 10. Sosyal Bilimler Kongresi’nde sunuldu. 2009’da yayınlanan seçilmiş bildiriler kitabında yer aldı.
Kardam, Filiz ve Bademci, Emine, Ensest Olaylarında Annelerin Rolü, 1. Nüfusbilim Kongresi, ODTÜ Ankara, 7-10 Ekim, 2010. (Bildiri özetleri kitabında yer aldı)
Zülfikar, Berna, Karaçay, Hatice ve Kardam, Filiz, Gelir Getirici Projelerin Yoksullukla
Mücadelede Etkisi: Ankara İli Örneği, Uluslararası Yoksullukla Mücadele Stratejileri
Sempozyumu: Deneyimler ve Yeni Fikirler, İstanbul, 13-15 Ekim 2010. (Bildiri kitabında yer aldı)
Kardam, F., “İş Yaşamında Kadın”, Cumhuriyet ve Kadın (Sempozyum). Kadınlar Derneği Yayınları, Ankara, 1999, 71-79.
Kardam, F., “Töre Cinayetleri Üzerine Bazı Düşünceler”, Töre Cinayetleri (Panel Bildirileri). Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, Ankara, 1999, 87-96.
Kardam, F. “Kadının İnsan Hakları”, İnsan Hakları ve Demokrasi (2000-2001 Konferanslar Dizisi). Çankaya Üniversitesi, Ankara, 2001, 83-96.
Kardam, F. ve İlknur Yüksel Alyanak, “Kadınların Yoksullukla Baş Etme Yolları”, Türkiye İnsan Hakları Hareketi Konferansı Bildirileri, İnsan Hakları Vakfı, Ankara, 2003, 209-224.
Kardam, Filiz, “Namus Cinayetlerinin Dinamikleri ve Öneriler” içinde Bir İz, Biriz: Dünya Kadınlar Günü Etkinlikleri, Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi, 40. Yıl Kitaplığı, no. 20, 2007, 88-108.
Kardam, Filiz, Tehdit Altındaki Kişilerin Korunması içinde Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesini Etkileyen Faktörler, sayfa 100-107, İçişleri Bakanlığı Yayını, No 703,
Yetenek Ajans, Ankara, 2012.
Kitap bölümleri
Kardam, F. ve Carol W. Pfaff, Issues in Educational Policy and Language Development in Multiethniche Gesellschaft und Schule in Berlin, ed. S. Kroon, D. Pagel, T. Vallen, 51-68, Waxmann, Münster and New York, 1993.
Kardam, F. and Kardam N., Empowerment Through Training in Turkey’s Engagement with Global Women’s Human Rights by N. Kardam, 82-107, Ashgate, England, 2005.
Kardam, F. ve G. Toksöz, “Cumhuriyet’ten Günümüze Çalışma Yaşamı ve Kadınlar: Ayrımcılığın Değişen Boyutlarıyla” içinde Bilanço 1923-1998, Cilt 2: Ekonomi, Toplum, Çevre, ed. Zeynep Rona, 299-311, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 1999.
Kardam, F. ve Y. Ecevit, “1990’ların Sonunda Bir Kadın İletişim Kuruluşu: Uçan Süpürge” içinde 90’larda Türkiye’de Feminizm, der. A. Bora ve A. Günal, 87-108,
İletişim Yayınları, İstanbul, 2002.
Kardam, Filiz, “Namus Gerekçesiyle Öldürülme ya da Kendi Canına Kıyma ” içinde Toplumsal Cinsiyet, Sağlık ve Kadın, der. Prof. Dr. Ayşe Akın, 249-265, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, 2003.
Kardam, Filiz ve Kurtuluş Cengiz, “Türkiye’de Cumhuriyetçi Vatandaşlık. Algılama, Davranışlar ve Gerilimler” içinde Türkiye’de Neoliberalizm, Demokrasi ve Ulus Devlet, 52-74, Yordam Kitap, İstanbul, 2009.
Filiz Kardam ve İlknur Yüksel, Kadına Yönelik Aile-içi Şiddet: Sayıların Ardındaki Anlatılar, Türkiye’de Kadına Yönelik aile-içi Şiddet, s. 103-165, Elma Teknik Basım: Ankara, 2009.
Henrica Jansen, Sunday Üner ve Filiz Kardam, Öğrenilenler ve Öneriler, Türkiye’de
Kadına Yönelik Aile-içi Şiddet, s. 191-194, Elma Teknik Basım: Ankara, 2009.
Tohum ekenler, fide dikenler – Türkiye sol hareketi kadın+lar tarihi arşivine isim yükleme kuralı:
– Yaşayan kişiler, kendisiyle ilgili bilgileri ancak şahsen ekleyebilir.
– Vefat etmiş isimlerin bilgi girişi ise, konuya ilgi duyan herkes için mümkündür.
İstanbul Toplumsal Cinsiyet Müzesi